Beheer

Het beheer van Nationaal Park De Alde Feanen is met name gericht op behoud en ontwikkeling van de natuurwaarden. Het beheer wordt voor het grootste deel uitgevoerd door natuurbeschermingsvereniging It Fryske Gea. De Alde Feanen is een gebied met veel variatie aan landschapstypen. Elk gebiedstype vraagt daarom om een andere vorm van beheer.


Beheer open water

Het waterbeheer is er met name op gericht om de waterkwaliteit, de helderheid en de vestiging van water- en oeverplanten te bevorderen. De volgende maatregelen worden toegepast:

  • Zonering (minder vaarbewegingen door boten, waardoor waterplanten meer kans krijgen)
  • Baggeren in verband met vervuilde onderwaterbodems
  • Actief biologisch beheer (witvis wegvangen en snoek uitzetten) en daardoor minder algen en meer doorzicht, dus meer kans voor o.a. waterplanten
  • Oeverbescherming d.m.v. steenstort. Dit biedt paaiplaatsen voor vissen en bevordert de vestiging van water- en oevervegetatie die nestgelegenheid biedt voor rietvogels

Beheer rietland

In De Alde Feanen komt veel rietland voor. Dat rietland wordt op verschillende manieren beheerd:

  • Niets doen; het waterriet (riet dat in het water staat) in De Alde Feanen wordt veelal niet gemaaid. De kans op verruiging en verbossing in deze natte omstandigheden is minimaal en overjarig waterriet vormt een belangrijk broedgebied voor zeldzame moerasvogels.
  • Jaarlijks maaien in de winter; om de openheid in het landschap te behouden. Een deel wordt door It Fryske Gea zelf gemaaid, maar het grootste deel wordt verpacht aan rietsnijders uit de omgeving.
  • Jaarlijks maaien in de zomer; door een deel van het rietland in de zomer te maaien verdwijnt het riet en ontstaat er een nat schraal hooiland met o.a. dotterbloem, echte koekoeksbloem, grote boterbloem en rietorchis.

Beheer grasland

In De Alde Feanen zijn zomerpolders, winterpolders en legakkers te vinden. Ze worden op de volgende manier beheerd:

Zomerpolders

Zomerpolders zijn graslandpolders die in de winter (1 november-1 maart) onder water staan. Laban, De Wyldlannen en Polder Grondsma lagen vroeger voor de boezem en waren onderdeel van de ± 100.000 hectare van dit type grasland dat Fryslân rijk was. In die periode had men nagenoeg geen wateroverlast, omdat deze gebieden een prima waterberging vormden en er vrijwel geen mensen woonden. Later zijn deze gebieden bijna allemaal bedijkt en bemalen. De nog resterende zomerpolders hebben de volgende natuurwaarden:

  • slaapplaats voor eenden en ganzen in de winter
  • foerageer- en slaapplaats voor steltlopers in het (vroege) voorjaar
  • broedgebied voor weidevogels
  • landschappelijke en botanische waarden

Deze zomerpolders worden verpacht aan boeren die er gedurende de zomermaanden (jong) vee weiden. De niet beweide percelen worden gehooid door It Fryske Gea. Het maaien gebeurt na 1 juli, dus na het broedseizoen van de weidevogels. Na het maaien wordt een deel nageweid met koeien of schapen. Aangezien het hier in feite boerenland betreft, worden de greppels, sloten en de afrastering onderhouden. Het beheer van de zomerpolders vergt veel tijd, omdat het hier zogenaamd ‘vaarland’ betreft, dus alles (materiaal, vee en hooi) moet per boot aan- en afgevoerd worden.


Winterpolders

Winterpolders zijn graslandpolders die het hele jaar bemalen worden en nagenoeg droog staan. Eén van de bekendste winterpolders is De Bolderen. Bekend vanwege zijn lage ligging, het voorkomen van kwel en de unieke schrale vegetatie. Het beheer is vooral op het behoud van het grasland gericht. Jaarlijks wordt er gemaaid (na 15 juni) en beweiding wordt extensief, dus met weinig dieren op een groot oppervlak, uitgevoerd.


De legakkers (stripen)

Er liggen veel stripen in De Alde Feanen. Dit zijn restanten van de vervening, want hier werd vroeger het veen op gedroogd. Vroeger werden vele legakkers door boeren uit de wijde omgeving gemaaid en gehooid. Ook nu worden de legakkers jaarlijks gemaaid. Het jaarlijks maaien heeft met name te maken met het behoud van de landschappelijke- en botanische waarden. Planten die hier voorkomen zijn o.a. kleine valeriaan, moeraskartelblad en diverse grassen en zegges.


Beheer Moerasbos

In feite kunnen alle hiervoor genoemde landschapstypen overgaan in bos wanneer het beheer zou stoppen. Echter voor de moerasbossen geldt: niets doen. Het enige beheer dat op kleine schaal plaatsvindt, is het snoeien van overhangende takken over (vaar)wegen en paden. De natuurwaarden van deze moerasbossen zijn groter dan vaak gedacht wordt. Mossen, paddenstoelen en vogels vinden er hun plek. Landschappelijk gezien zijn de moerasbossen in De Alde Feanen puur natuur. Zij zijn spontaan ontstaan en niet aangeplant.

Herinrichting De Alde Feanen

De gebiedscommissie Alde Feanen maakt in opdracht van de provincie Fryslân plannen voor de herinrichting van de Alde Feanen. Lees hier meer over op deze pagina.